Wat als al je harde werk voor niets zou zijn? De vrije markt stelt jou in staat je bedrijf op te richten en het grote geld na te jagen. Niet voor niets groeit onze economie al decennialang. Maar, is dat wel echte groei? Dat vraagt onderzoeksjournalist Sander Heijne zich af. “We moeten kijken naar wat die groei betekent”, zegt hij. Want hoe zit het met de mensen achter de cijfers van economische groei? Groeien we dan echt, of is het slechts schijn? Hier lees je wat Heijne bedoelt met fantoomgroei.
In de podcast 7DTV spreekt Ronnie Overgoor met Heijne over zijn boek Fantoomgroei. Het won de prijs voor Managementboek van het Jaar 2021, al was het niet bedoeld als managementboek. “Ik wilde gewoon dat managers anders keken naar hun rol in de samenleving”, vertelt Heijne. In zijn boek zegt hij dat de economische groei, die sinds het vrijemarktkapitalisme van Adam Smith in de achttiende eeuw onze samenleving definieert, vooral heel slecht verdeeld is.
“De vermogensongelijkheid is enorm”, zegt Heijne. “Daar komt nog bij dat de manier waarop wij de economie inrichten, economische groei, ten koste gaat van mensen, de planeet en toekomstige generaties”. De schrijver, die zelf ondernemer is, ziet een belangrijke maatschappelijke rol voor de ondernemer. Maar die moet zichzelf daarin niet overschatten. “Ik zie ondernemen als vehikel om maatschappelijke waarde te creëren, niet om zelf rijk te worden”.
Bestaat fantoomgroei echt?
Jij bezit de ondernemersgeest, maar pas op dat dat geen spook wordt. Onze huidige economie is vooral gebaseerd op theorieën van Verlichtingsdenker Adam Smith. Hij wilde minder bemoeienis van regering en meer ondernemende vrijheid. Maar, zegt Heijne, “Smith was een moraalfilosoof. Die had een ander doel voor ogen. Hij wilde vooral dat overheidsmonopolies, zoals de VOC, niet alleen een klein deel rijke aandeelhouders nog rijker zouden maken ten koste van het volk”. Snel schakelt hij naar het nu. “En kijk eens wat onze economie nu is? Precies dat. Geld is voor de rijke minderheid.”
Of dat echt zo is, betwijfelen Jort Kelder en CBS-topman Peter Hein van Mulligen. “Statistieken liegen niet, maar met statistieken kan je wel liegen”, zegt Van Mulligen in de podcast Kelder en CO. “En de cijfers laten zien dat we al jaren rijker worden. De kloof wordt ook groter, maar we hebben minder armen en meer mensen met een eigen woning en vermogen dan in de jaren 90”. Van Mulligen is dan ook kritisch op het boek van Heijne, dat volgens hem gebaseerd is op gevoel. “Kijk eens naar buiten. Overal zie je meer welvaart. Al neemt dat niet weg dat armoede wel degelijk bestaat, maar je moet kijken naar de trend. Die is positief”, legt de statisticus uit.
Bewust ondernemen
Gebaseerd op gevoel of niet. Heijne ziet en onderbouwt zijn visie op de economie. Dat brengt hem tot een paar tips om zijn boodschap af te sluiten. Daarbij richt hij zich op de harde werkers die ook dat beetje geluk hadden dat ‘hun talent ervoor zorgt dat ze in de geldstroom zitten’, maar kijk vooral ook om naar een ander:
4 tips tegen fantoomgroei:
- Betaal je personeel goed: ga na wie belangrijk is in het creëren van maatschappelijke waarde. Dat zijn je werknemers, die welvarend moeten leven om zelf meer op leveren.
- Vraag jezelf: Zou ik dit allemaal kunnen zonder werknemers, leveranciers, de juiste infrastructuur? Als je dat beseft, weet je dat je iets terug moet geven en dat je andermans talent daar ook hard voor nodig hebt.
- Investeer in de maatschappij: “in 2000 kon 10% van de kinderen overheidscommunicatie niet begrijpen, nu 25%. Dat ligt niet aan de kinderen, maar aan onze investeringen in onderwijs”, zegt Heijne.
- With great power, comes great responsibility: erken je plek in de maatschappij, maar ook hoe jouw bedrijf zonder samenleving niet zou bestaan. Neem je verantwoordelijkheid en kijk wat je terug kan geven. Plop Marketing onderneemt ook voor een betere wereld. Zo kunnen we samen werkgelegenheid creëren als talentvolle journalisten jouw content schrijven. Daarbij zoeken we haakjes met de actualiteit in de maatschappij om, naast jouw bedrijf te promoten – want, economische groei! – ook mensen aan het denken te zetten over de huidige inrichting van onze samenleving. Ook zo’n leuk stuk op jouw website? Boek hier een gratis demo en zie hoe content marketing niet alleen deuren voor jou opent.
